Deze recensie gaat over de theatervoorstelling Honger, een productie van het zuidelijk toneel, geschreven en uitgevoerd door Nanna Tieman. Het concept, uitvoerig beschreven op de website van het zuidelijk toneel, is fantastisch: het publiek, een klein gezelschap, zit aan een gedekte dinertafel, waarop een heerlijk vegetarisch menu wordt uitgestald. Terwijl de maaltijd door de gasten wordt genuttigd, vertelt de ‘gastvrouw’ het verhaal van een Afghaanse vluchteling die in hongerstaking is.
De recensies waren veelbelovend. Zo las ik op de site van het zuidelijk toneel:
Daar zitten we dan, intiem met z’n achten te luisteren naar een persoonlijk verhaal over een asielzoeker die zich doodhongert. We drinken een wijntje, happen in een toetje. We kunnen ons niet verschuilen in de donkerte van een theaterzaal. Het dringt akelig hard door, tot het als een steen op je maag valt en alle honger doet vergaan. Daar kunnen geen nieuwsbeelden of documentaires tegenop.
Eindhovens Dagblad.
De vermeende tegenstelling tussen heerlijk eten en een verhaal over een man in hongerstaking leek me razendinteressant. Zou ik, al luisterend naar al dat gruwelijks, misschien geen hap door mijn keel kunnen krijgen? Of zou ik juist immuun zijn geraakt voor gruwelijke verhalen, en mijn bord smakelijk leeg eten? En hoe zou ik me dááronder voelen? Schuldig? Nonchalant?
Na de voorstelling. We zitten in het café boven theater Kikker. Naast ons zit Nanna Tieman met een groepje gasten te discussiëren over de voorstelling.
"Maar dat zou een heel andere voorstelling zijn," hoor ik haar zeggen. Ze verdedigt zich. Ze drinkt witte wijn met ijs, rookt aan één stuk door filtersigaretten en vertelt in geuren en kleuren hoe schrijnend de hele situatie was: het is een Waargebeurd Verhaal.
Ik zit wazig voor me uit te kijken. Melle vraagt me wat er is.
"Ik ben een beetje teleurgesteld." Dat dekt bij lange na de lading niet. Ik ben kwaad, kwaad omdat zo’n prachtig concept naar de kloten is geholpen.
Waar ging het mis? Op de eerste plaats was de tekst niet wat deze geweest had kunnen (en moeten) zijn. In de dagboek-achtige tekst wordt regelmatig uitleg gegeven over de gevoelens van de hoofdpersoon, terwijl die duidelijk zouden moeten worden uit gedachten en handelingen. Het concept Show them, don’t tell is nog niet tot Tieman doorgedrongen, wat tot gevolg heeft dat de toehoorder niet toekomt aan het ontwikkelen van emoties.
Honger is bovendien niet bepaald een eye-opener. Het stuk gaat over de worsteling van een twintiger: kan zij iets betekenen voor iemand in nood, terwijl zij zelf in beslag wordt genomen door dagelijkse beslommeringen? Die worsteling an sich is herkenbaar, maar zeker niet nieuw. Het personage komt weinig verrassend uit de hoek: ik voel me niet betrapt, evenmin worden mij nieuwe inzichten of emoties voorgehouden. Het enige bijzondere is dat ik lekker eet terwijl het verhaal wordt verteld. En zelfs dat is voor de meeste mensen niet echt nieuw.
Dit alles zou helemaal zijn goedgemaakt als Tieman een verpletterende indruk als actrice zou hebben achtergelaten, maar helaas: ook hier liet zij verstek gaan. Ze acteerde onnatuurlijk in haar dialogen en las net iets te veel voor uit haar dagboek, dat op tafel lag. Een enkele keer liet ze de geschreven tekst wel los, maar helaas was zij ook op die momenten niet in staat mij te raken. Dit is een gemiste kans, want de situatie bevat wel degelijk ingrediënten om te raken.
Misschien staat het verhaal nog te dicht bij Tieman en is ze daarom niet in staat om het overtuigend over te brengen. Kill your darlings! Misschien had deze jonge actrice nog tien jaar moeten wachten, zodat ze met wat meer levenservaring in staat zou zijn te verrassen en aan te grijpen. Misschien had een andere acteur het moeten doen, wie zal het zeggen.
Of het nu aan Tieman ligt of aan de timing, het doet er niet meer zoveel toe: het is te laat. Een prachtconcept is ten gronde gegaan.
Toch nieuwsgierig naar Honger? Check dan de speellijst!