Muidhond

Toen ik had bedacht dat ik de komende weken elke dag minimaal één uur wilde lezen, kwam ook de vraag op: wat dan? In mijn boekenkast staan nog zeker tien verborgen pareltjes op me te wachten: boeken die ik voor een verjaardag kreeg, die ik in een opwelling kocht, die mij werden aangeraden door boekverkopers en vrienden. De willekeur was groot; ik moest een leidraad vinden, een houvast om gemotiveerd te raken.

Mijn oog viel op een bericht over de Libris Literatuurprijs, die op 9 mei 2016 wordt uitgereikt. Als de keuze voor boeken dan toch arbitrair was, kon ik net zo goed beginnen met de zes boeken op de shortlist.

En zo geschiedde. Nadat ik ‘Pogingen iets van het leven te maken’ uit had, spoedde ik mij naar de Linnaeus boekhandel, de zes titels opgeslagen in mijn mobiel. Dat was niet nodig geweest, want in de boekwinkel lagen de boeken netjes bij elkaar. Zonder enige informatie vooraf koos ik mijn eerste titel van de lijst: ‘Muidhond’ van Inge Schilperoord.

muidhondDe roman, die is geschreven door een forensisch psycholoog, gaat over de (wegens gebrek aan bewijs) vrijgesproken Jonathan, een dertigjarige man die teruggaat naar het huis in de duinen, waar hij al zijn hele leven met zijn moeder woont. Daar begint zijn gevecht met zichzelf: Jonathan wil ‘beter’ worden.

Wát hij precies heeft gedaan, lees je pas rond pagina 153, maar dát hij het heeft gedaan, staat vanaf het begin als een paal boven water; de pscholoog heeft Jonathan verteld dat de kans op recidive groot is en je ziet Jonathan hard werken aan de opdrachten in zijn werkboek – hij is erg gemotiveerd om een goed mens te worden.

Zo krijg je sympathie voor deze onhandige man, die met niemand contact maakt, behalve met dieren. Hij wandelt veel in de duinen met zijn hond Milk en vindt daar een gewonde vis (een Muidhond), die hij mee naar huis neemt om hem op te kalefateren.

Als zijn tienjarige buurmeisje Elske zijn aandacht trekt, gaan alle alarmbellen bij de lezer af: Jonathan weet dat het contact met haar gevaarlijk is en toch laat hij haar stukje bij beetje toe in zijn leven. Het meisje blijkt ook van dieren te houden en richt een club op voor hen tweeën, de hond en de vis. Jonathan merkt dat hij rustig wordt van haar aanwezigheid en wil graag goed voor haar zorgen, omdat niemand anders dat doet. Intussen mag ze alleen binnenkomen als zijn moeder slaapt, kijkt hij steeds vaker naar hoe haar korte broekje opkruipt tussen haar billen en verlegt hij de grens van twee meter afstand naar een lichte aanraking.

Tergend spannend wordt het als het meisje vertelt dat ze op heel korte termijn zal verhuizen, als Jonathan zich niet meer aan zijn opdrachten kan zetten, als de oncontroleerbare dromen en fantasieën zich aan hem opdringen en de Muidhond aan de hitte lijkt te gaan bezwijken.

Op een dag neemt hij een besluit: hij gaat doen wat hij moet doen, ookal zal hem dat zijn vrijheid kosten. Hij gaat op zoek naar het meisje, maar ze is niet thuis…

Het is bijzonder hoe Schilperoord de spanning in haar boek opbouwt: je wilt doorlezen, hoe gruwelijk de afloop ook lijkt te worden. Dit komt doordat essentiële informatie precies op de juiste momenten wordt gegeven en doordat de tekenen aan de wand (dit loopt niet goed af) zich opstapelen. Ook is de auteur erin geslaagd een intiem psychologisch portret van de protagonist te geven: heel gedetailleerd geeft het verhaal weer hoe een mens met goede intenties kan overgaan tot gruwelijke daden. Schilperoord maakt daarmee een einde aan stereotiepe beelden van pedoseksuelen.

Dit boek is een verrijking voor de Nederlandse literatuur. De nominatie voor de Libris Literatuurprijs is dan ook geheel terecht; ik ben benieuwd of de andere vijf titels het hierbij gaan halen!