Onlangs deed ik mee aan een poëzie-winactie van Uitgeverij De Arbeiderspers. Tot mijn grote vreugde kreeg ik op 2 januari bericht: ik had een viertal dichtbundels gewonnen!
In mijn tijd voor de klas las ik regelmatig poëzie; dat was onderdeel van mijn vak en ik vond het bovendien inspirerend om met mijn leerlingen over poëzie te praten. Elke dag startte ik mijn les door een gedicht van de scheurkalender te scheuren, het gedicht voor te lezen en het vervolgens te geven aan de leerling bij wie ik het gedicht vond passen. Leerlingen vonden dat geweldig. Het ritueel werd onderdeel van de band die ik als docent met mijn leerlingen had.
De laatste tijd lees ik veel minder poëzie. Eerder pak ik een literair werk, omdat ik graag word meegesleurd in een verhaal, in een ander leven. Dat dat ook kan in een poëziebundel, ontdekte ik door het winnen van het prijzenpakket.
Ik begon met het lezen van de bundel ‘Dramaturgie van het loslaten’ van Max Greyson. Deze prachtige bundel vertelt het verhaal van het loslaten in allerlei vormen en vanuit verschillende perspectieven. De opbouw – van de ouverture, het eerste tot en met het derde bedrijf en dan een interlude, om vervolgens naar het vierde en vijfde bedrijf te gaan en tot slot naar de epiloog – maakt dat de bundel leest als een verhaal met het theater als metafoor. Waar de ik-persoon en de jij-persoon elkaar vinden in het eerste bedrijf, verliezen zij elkaar in de epiloog. Dat is een vorm van loslaten.
Het mooiste deel vond ik het Tweede bedrijf – Zij (de dochter), dat gaat over een meisje van acht jaar oud dat vlucht uit Afghanistan en hierbij haar ouders verliest. Door het ritme en de zeer zintuiglijke manier van beschrijven wordt de lezer meegetrokken in haar reis:
Ouderlijk huis
Wanneer je wilt dat men je op waarde schat
ga dan dood of op reis.
Afghaans gezegdeZe wordt wakker in een asielcontainer en zegt sorry
Tegen het huis onaangeroerd in de Sanglakhvallei
het zijden halflicht van de vroege ochtend
de zon ruilt zich nu over de kam, brandt in stofdeeltjes
een springerige dwarrelTegen de buren die de eerste weken na haar vertrek
het nieuws uit het dorp in het zandstof op de deur schreven
en nu in het voorbijgaan bezwerende verzen schreeuwen
om de geesten uit het huis te verdrijvenTegen de kleren overhoop op de grond
als geëxecuteerde deserteurs
tegen het fruit in de tuin te rijp om nog te rapenTegen de verboden boeken
waarvan ze de letters in haar vingertoppen bewaardeTegen de djinn met gespleten tong in de waterput
tussen de drijvende wensen van vader en moeder
twee jongens werden vervuld, twee meisjes waren de kostTegen haar broer, zijn koude soep
en haar zus, die ze in de laadbak troostte met gedroogde vijgenTegen de wegstervende stem uit de minaret
hoe ze pas omkeek toen ze niets meer hoordeTegen de oude vrouw die haar leerde kruiden te plukken
om haar opstandige gedachten te genezenTegen de man aan wie ze was uitgehuwelijkt
die nu op de drempel staat, met een hand tegen de muur
zichzelf vervloekt om zijn gebroken dynastie
Bron: Greyson, M. (2024). Dramaturgie van het loslaten: gedichten. Amsterdam, Uitgeverij De Arbeiderspers
Het raakte me.
Waar de dichter dichterbij klassieke rijmschema’s blijft, zoals in de Ouverture, komt het werk wat gekunsteld over, maar dit komt weinig voor in deze verder prachtige bundel.
Het winnen van deze prijs heeft mij weer warm gemaakt voor poëzie. Ik zie nu al uit naar het lezen van de overige drie bundels!